Çanakkale Savaşı, sadece Osmanlı’nın değil, dünya tarihinin en önemli savaşlarından biridir. Bu savaşta birçok kahraman komutan ve asker, destansı mücadeleleriyle tarihe geçmiştir. Ancak onların isimleri, genellikle gölgede kalmıştır. İşte Çanakkale cephesinde büyük rol oynayan ve kahramanlıklarıyla savaşın seyrini değiştiren isimler.
Kumandanlar ve Stratejik Hamleleri
Cevat Çobanlı Paşa – 18 Mart Zaferinin Mimarı
Osmanlı ordusunun önemli isimlerinden biri olan Cevat Paşa, Çanakkale Boğazı’nın savunulmasında kritik rol oynadı. 18 Mart 1915 Deniz Savaşı’nda, düşman donanmasının boğazdan geçmesini engelleyen savunma stratejisini planlayan kişi olarak bilinir. Özellikle mayın hatlarının döşenmesi konusunda büyük bir başarı gösterdi. Ona bu başarısından dolayı “18 Mart Kahramanı” unvanı verildi.
Esat Paşa – Anafartalar Grup Komutanı
- Ordu’ya bağlı olarak Çanakkale’nin kara savunmasını yöneten komutanlardan biri olan Esat Paşa, Arıburnu, Conkbayırı ve Anafartalar bölgelerindeki savunmada üstün liderlik gösterdi. Emrindeki birliklerin moralini yüksek tutarak, zor şartlarda büyük başarılar elde etti.
Vehip Paşa – Güney Grubu Komutanı
Vehip Paşa, Gelibolu’daki Güney Grubu komutanı olarak görev yapmış ve özellikle Kerevizdere muharebelerinde Fransız birliklerine karşı önemli başarılar kazanmıştır. Osmanlı savunma hattını güçlendiren isimlerden biridir.
Cemil Conk – Direnişin Sessiz Kahramanı
Albay Cemil Conk, özellikle Seddülbahir bölgesindeki çarpışmalarda Osmanlı ordusunun direncini artıran isimlerden biri oldu. İngilizlerin çıkarmalarına karşı savunma hattını organize ederek, düşmanı büyük kayıplara uğrattı.
Bilinmeyen Kahramanlıklar ve Efsaneleşen Olaylar
Seyit Onbaşı – İnsanüstü Gücüyle Tarih Yazdı
18 Mart 1915’te, Mecidiye Tabyası’nda görev yapan Seyit Ali Çabuk (Seyit Onbaşı), top mermisini taşıyan vinç bozulunca, 276 kilogramlık mermiyi sırtlayarak topa yerleştirdi ve düşman zırhlısı Ocean’a büyük hasar verdi. Bu olay, savaşın en unutulmaz anlarından biri olarak tarihe geçti.

Bigalı Mehmet Çavuş – Kürek ve Taşlarla Savaşan Kahraman
4 Mart 1915’te İtilaf Devletleri’nin Seddülbahir çıkarmasına karşı koyan Bigalı Mehmet Çavuş, mermisi bitince düşmana kürek ve taşlarla saldırarak savunmaya devam etti. Bu olağanüstü cesaretiyle Osmanlı ordusunun moral kaynağı oldu.
Nezahat Onbaşı – 13 Yaşındaki Kahraman Kız Çocuğu
Cepheye babasıyla birlikte katılan Nezahat Onbaşı, savaş sırasında askerlerin moralini yükselterek onları cesaretlendirdi. Kendisi henüz 13 yaşında olmasına rağmen, gösterdiği üstün cesaretle bir kahraman olarak tarihe geçti.
Ali Faik Bey ve Siperleri Korumak İçin Verdiği Mücadele
Ali Faik Bey, Çanakkale Savaşı’nda özellikle Zığındere ve Kirte Muharebeleri’nde gösterdiği kahramanlıklarla tanındı. Düşmanın ilerlemesini durdurmak için ağır yaralanmasına rağmen savaşmaya devam etti ve askerlerine cesaret verdi.

Stratejik Hamleler ve Askeri Zaferler
Nusret Mayın Gemisi – Savaşın Seyrini Değiştiren Gizli Kahraman
Çanakkale Boğazı’nda gece gizlice döşediği mayınlarla düşman donanmasını büyük kayıplara uğratan Nusret Mayın Gemisi, 18 Mart Zaferi’nin en önemli unsurlarından biri oldu. Döşenen mayınlar, İngilizlerin HMS Irresistible ve HMS Ocean savaş gemilerinin batmasına neden oldu.
Dardanos Tabyası Savunması – 3 Kişiyle Düşmana Karşı Direniş
18 Mart günü, Dardanos Tabyası’ndaki Osmanlı birlikleri yoğun bombardıman altındaydı. Tabyada yalnızca 3 asker kalmasına rağmen, düşmana top atışları yaparak İngiliz ve Fransız gemilerini püskürtmeyi başardılar.
Kerevizdere Muharebeleri – Fransızlara Geçit Vermeyen Osmanlı Askerleri
Fransız birlikleri, Kerevizdere bölgesinden Osmanlı mevzilerine saldırarak ilerlemeye çalıştı. Ancak Osmanlı askerleri, Fransızları ağır kayıplara uğratarak ilerlemelerini durdurdu. Bu muharebeler, Gelibolu’nun savunulmasında kritik bir rol oynadı.
Kadın Kahramanlar ve Destanları
Halime Çavuş – Erkek Kılığında Savaşa Katıldı
Kadın olduğu fark edilmesin diye saçlarını keserek erkek kılığına giren Halime Çavuş, Çanakkale’de savaşan kadın kahramanlardan biri oldu. Mühimmat taşıma, yaralıları kurtarma ve cephede fiilen savaşma görevlerini üstlendi.
Safiye Hüseyin – Cephede Hemşirelik Yapan Osmanlı Kadını
Çanakkale cephesinde görev yapan Safiye Hüseyin, savaşta yaralanan askerlerin tedavisinde büyük fedakârlıklar gösterdi. O dönemde sahra hastanelerinin kurulmasına da öncülük etti.
Sonuç: Çanakkale, Bir Milletin Diriliş Destanı
Çanakkale Savaşı, sadece bir savaş değil, bir milletin bağımsızlık yolunda verdiği en büyük sınavlardan biriydi. Bu destanı yazan kahramanlar, bilinen ve bilinmeyen yönleriyle Osmanlı’nın son büyük zaferlerinden birini kazandırdı. Seyit Onbaşı’dan Nezahat Onbaşı’ya, Cevat Paşa’dan Bigalı Mehmet Çavuş’a kadar sayısız isimsiz kahraman, vatan savunmasında destansı bir mücadele verdi.
Bugün, onların kahramanlıklarını hatırlamak ve bu büyük zaferi nesilden nesile aktarmak, milletimizin en büyük sorumluluklarından biridir.

